ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΦΟΡΕΣΙΑ
Οι πρόγονοί μας δούλευαν με το χέρι, με λίγα απλά εργαλεία και με μικρές πρωτόγονες μηχανές, έφτιαχναν ό,τι τους χρειαζόταν στη ζωή τους την σκληρή, μόνοι τους. Στο Πυργί οι ανδρικές και γυναικείες φορεσιές εγένοντο ως εξής: Πρώτον, καλλιεργούσαν το βαμβάκι στους κάμπους μας. Το προιόν τούτο το περνούσαν από το μικρό εργαλείο (μάγγανο), για να καθαριστεί από τον σπόρο. Μετά το στοίβαζαν με το όργανο (δοξάρι), ένα ξύλο με κόρδα (προερχόμενον από δέρμα ζώου). Έπειτα κλώθαν το βαμβάκι με άλλο μικρό εργαλείο (αλεκάτι) και εγένετο κλωστή (φάδι) στο τυλιγάδι για να γίνει (θελειά), ανέμη για να γίνει διανομή στα (μασούρια), να μπει στη (σαίτα) για να περνά στον αργαλειό και να γίνει ύφασμα. Έπειτα στη ράφτρα.

ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Η γυναικεία σχολιανή, γιορτινή φορεσιά του Πυργιού, έχει ένα αμάνικο λευκό πουκάμισο και μετά τα μπουστομάνικα, είδος λευκού κοντού μπούστου, με μακριά μανίκια με πολύχρωμα κεντήματα. Το φόρεμα η πριστίδα ή ασπρούδα, έχει πιέτες στην πλάτη, σαν σαμαράκι. Το στήθος σκεπάζεται από δυό τουλάχιστον μαντήλια. Ο κεφαλόδεσμος λέγεται (σαρίκι) και αποτελείται από ένα σκληρό σκούφο το στρουγγί και το σαρίκι τυλίγεται πάνω σ' αυτό. Οι νύφες πρόσθετους στο αριστερό μέρος του κεφαλιού έβαζαν κόκκινες φούντες, την πουλάδα και διάφορες βελόνες (τις καρκαβελόνες). Τα μαλλιά κόβονται στο μέτωπο σε φρέτσες και στ' αφτιά μπούκλες (τις σαρδέλες). Τα υπόλοιπα πλέκονται σε κοτσίδες γύρω στο κεφάλι.

ΣΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ
Οι άνδρες φορούσαν την λεγόμενη ποδιά. Έχει ένα λευκό παντελόνι, το σουρέλο (βρακί) και την ποκαμίσα με τις ποδιές, που αφ' το γόνατο και κάτω είναι ανοικτή, με φαρδιές μπλέτες και πιέτες στον γιακά και στα γυρίσματα των μανικιών. Είναι στολισμένα με πολύχρωμα κοφτά κεντήματα και πλουμιά (μπουστομάνικα). Την μέση τη σφίγγουν με μάλλινο μαύρο ζωνάρι, που πάνω του στερεώνουν τρίγωνα και ένα μικρό σταμπωτό μαντήλι. Στο λαιμό δένεται το μαντήλι τρίλια (καμωχάς). Στο κορμί φορούν καφέ γελέκο αμάνικο, το γουνέλι. Στο κεφάλι φορούν πλεκτή σκούφια και οι μεγάλοι πάνω απ' αυτή φέσι με φούντα, που περιτυλίγουν με μαντήλι στριμμένο σαν κουλούρα (σαρίκι).

Από το βιβλίο του Νίκου Μπέλλα «Το Πυργί μου» έκδοση του Φιλοτεχνικού Ομίλου Χίου το 1990. Κρατήθηκε η ορθογραφία και η σύνταξη του πρωτοτύπου.
© 2005 ΤΟ ΠΥΡΓΙ ΤΗΣ ΧΙΟΥ Created by: George Toumpos and Giannis Kampas     web master: K.Theotokas