| ΜΗΤΡΙΑΡΧΙΑ |
 |
Ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς ο οποίος καταγόταν από το Πυργί, έγραψε το 1939 ένα άρθρο με τίτλο "ΜΙΑ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ-ΤΟ ΠΥΡΓΙ ΤΗΣ ΧΙΟΥ" το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΝ ΤΟΥ ΕΝ ΧΙΩ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΡΓΕΝΤΗ τόμος έβδομος.
Σ' αυτό το άρθρο αναφέρει κάπου για το ζήτημα των γενιών και την κλεψά (μπορεί κανείς να διαβάσει λεπτομέρειες στο μενού ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ στα ομώνυμα υπομενού).
Οι παρατηρήσεις αυτές με οδηγούν σ' ένα άλλο κοινωνικό ζήτημα, το ζήτημα της θέσης της γυναίκας μες στην κοινωνία του Πυργιού.
Μίλησα παραπάνω για τη συντηρητικότητα των Πυργούσων και για τη δυσπιστία τους προς τις νέες αντιλήψεις, θα παραξενευτεί ίσως κανείς αν σημειώσω τώρα ότι στο Πυργί εφαρμόζεται η πιο πλέρια γυναικεία χειραφέτηση, δηλαδή η τέλεια και απόλυτη ισότητα δικαιωμάτων και υποχρεώσεων ανάμεσα στα δυο φύλα.
Αλλά εδώ ή γυναικεία χειραφέτηση δεν είναι μια νέα ιδέα, είναι κι αύτη μια παράδοση πού ή αφετηρία της χάνεται στα βάθη των αιώνων. Έτσι ήταν πάντα. Το πατριαρχικό σύστημα πού γνώρισαν κατά κανόνα οι ελληνικές οικογένειες, το σύστημα της απόλυτης υπεροχής του αντρός και της τυφλής υπακοής της γυναίκας και των θυγατέρων, δεν φαίνεται να ίσχυσε ποτέ στο Πυργί.
Που οφείλεται αύτη η παράδοση;
Δεν ξέρουμε. Το Πυργί έχει πολλά μυστικά, ένα είναι κι αυτό. Χωρίς να λύσω το ζήτημα, θα περιοριστώ να σημειώσω εδώ ότι μπόρεσα να παρατηρήσω στο χωριό σχετικά με τα δικαιώματα της γυναίκας:
α) Γυναίκες και άντρες κάνουν ακριβώς την ίδια ζωή και τις ίδιες εργασίες.
Τα κορίτσια μεγαλώνουν σαν τα αγόρια, με τις ίδιες πρωτοβουλίες και ευθύνες. Κατά κανόνα, δεν παντρεύονται ενάντια στη θέληση τους, δεν παραδέχονται ότι ή οικογένεια τους έχει το δικαίωμα να τους επιβάλει ένα σύζυγο πού δεν τους αρέσει.
β) Ή γυναίκα μετά το γάμο δεν παίρνει το οικογενειακό όνομα του αντρός της, αλλά διατηρεί το όνομα του πατέρα της και μονάχα μ' αυτό είναι γνωστή: λ.χ. ή Καλή ή Ζερβούδαινα (κόρη του Ζερβούδη) κτλ.
γ) Οι σύζυγοι ζούνε με το σύστημα του χωρισμού των περιουσιών. Όταν μια κοπέλα παντρεύεται, οι γονείς της παραχωρούν ένα μέρος των κτημάτων τους ως ιδιοκτησία της. Η γυναίκα διατηρεί πλέρια ελευθερία στη διαχείριση της περιουσίας της και δεν έχει τη συνείδηση ότι εξαρτάται οικονομικά από τον άντρα.
δ) Στην πράξη, οι σύζυγοι συνεργάζονται και διαθέτουν από κοινού τα εισοδήματα τους. Αλλά κάθε απόφαση για την πορεία της εργασίας και για τη διάθεση των εισοδημάτων πρέπει να λαμβάνεται από κοινού. Ο άντρας δεν έχει το δικαίωμα να αποφασίζει μοναχός του.
ε) Η ίδια ισότητα εφαρμόζεται και σ' όλες τις προσωπικές σχέσεις των συζύγων.
Όλα αυτά αποτελούν εθιμικό δίκαιο και εφαρμόζονται πιστά.
Ενδιαφέρον είναι να, προσέξει κανείς από την άποψη αυτή και τον πυργούσικο χορό, πού είναι ένας χορός μοναδικός στο είδος του και εξαιρετικά Ζωντανός (γίνεται εκτενέστερη αναφορά στο μενού ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ στο υπομενού Ο ΠΥΡΓΟΥΣΙΚΟΣ ΧΟΡΟΣ).
Στο χορό αυτό παίρνουν μέρος μια ντάμα και δυο καβαλιέροι, πού ή ντάμα τους κρατά τον ένα δεξιά της και τον άλλο αριστερά.
Ό χορός ανάβει και χορεύεται με πολύ μεγάλο μπρίο. ΟΙ καβαλιέροι τότε αποσύρονται ένας-ένας κι έρχονται άλλοι και παίρνουν τη θέση τους. Ή ντάμα δεν αλλάζει.
Αν δοκίμαζε κανείς να αναλύσει τα πράγματα, θα μπορούσε ίσως να βρει σ' αυτό το χορό μια σημασία συμβολική: μια γυναίκα πού κρατά δυο άντρες, οι άντρες κουράζονται, τους αφήνει, παίρνει άλλους και εξακολουθεί.
Ένας Αυστριακός εθνολόγος πού ενδιαφερότανε για το Πυργί και πού έτυχε κάποτε να συζητήσω μαζί του το ζήτημα στην Αθήνα, υποστήριζε την άποψη ότι ο χορός αυτός συμβολίζει ένα καθεστώς γυναικοκρατίας πού οι Πυργούσοι διατηρούν υποσυνείδητα την ανάμνηση του.
Αν ή άποψη αύτη ήταν ορθή, ή πατροπαράδοτη γυναικεία χειραφέτηση του Πυργιού θα ήτανε κι αυτή μια ανάμνηση της γυναικοκρατίας, πού θα καταστάλαξε σιγά σιγά στην ισότητα των φύλων.
"Θέλω να προσθέσω ότι, μιλώντας κανείς με τις Πυργούσαινες, έχει την εντύπωση ότι πρόκειται για γυναίκες με δυνατό χαρακτήρα, δοκιμασμένη θέληση και ανεξαρτησία. Το πνεύμα τους εξακολουθεί να είναι, όπως το είχε χαρακτηρίσει ο Γάλλος ταξιδιώτης (Jean De Thevenot) πριν διακόσια χρόνια, παιγνιδιάρικο και παλικαρίσιο. Ποτέ δε βρήκα σ' αυτές τίποτα που να θυμίζει το συνηθισμένο τύπο της αμόρφωτης γυναικούλας που η ζωή της είναι μια ατέλειωτη υποταγή γεμάτη θυσίες και πίκρες.
Κι αυτές στερούνται από μόρφωση, αλλά η στάση τους απέναντι στη ζωή, στη φύση, στην κοινωνία, είναι στάση ελεύθερων
|
